Aşk siniri: Vagus nedir?
Beynimizin baş, boyun, gövde gibi vücudun birçok farklı bölgesiyle ilişki içinde kalarak bir bütün olmasını beynin farklı bölgelerine bağlı kraniyal sinirlere borçluyuz. Bu kraniyal sinirler toplam 12 bölümden oluşuyor. Bunlardan bazıları beyne koku, görüntü, tat, ses gibi duyusal bilgileri ulaştırırken bazılarıysa kasların hareketini kontrol etmek gibi motor fonksiyonlardan sorumlu.
Vagus ise bu iki işleve de sahip olan sinirlerden bir tanesi. Bu sinir uyarıldığında beyniniz ve vücudunuz arasındaki ilişki güçleniyor. Daha sakin hissetmekten, bağışıklık sistemini güçlendirmeye, duygularınızı iyi bir şekilde sindirmeye kadar iyi olma halini destekleyecek birçok fayda sağlıyor. Vagus siniriniz uyarılmadığı zaman; anksiyete, bağırsak sorunları, depresyon ve yeme bozuklukları gibi durumlar ortaya çıkabiliyor.
Vagus siniri nedir?
Vagus, vücutta bulunan en uzun kafa siniridir. Vagus siniri, kafatasından çıkarak boynunuzdan aşağı, kalbinize, tüm iç organlarınıza doğru adeta bir gezintiye çıkarak bu bölgeler arasındaki bilgi gönderimini sağlar. Bu bilgi gönderimine kalp kırıklıkları, merhamet duygusu gibi hislerin yanı sıra fizyolojik durumlar da dahildir. Aslında kalbiniz yerinden çıkacak gibi hissetmenizden acıktığınızı anlamanıza kadar yaşadığınız birçok durumun sebebi vagusta dolaşan bilgilerdir.
2020 yılında yapılmış bir araştırmaya göre uyarılmış, aktive edilmiş bir vagus sinirine sahip kişilerin, stresli bir olay yaşadıktan sonra daha kolay bir şekilde sakinleştiği, rahatladığı ve vücutlarındaki iltihaplanma, bağırsak sorunlarını daha iyi yönetebildiği görülmüş.
Psikolog Stephen Porges ise vagus sinirini “aşk siniri” olarak tanımlıyor ve şöyle açıklıyor: “Çünkü harekete geçtiğinde seviyorsun.“
Vagus siniri vücudumuzun hangi bölgelerinde/eylemlerinde rol oynuyor?
- Boyun
- Kalp
- Göğüs
- Akciğer
- Sindirim sistemi
- Nabız
- Nefes alıp verme
- Kardiyovasküler aktiviteler
- Depresyon
- Öksürme, hapşırma, yutma gibi refleks eylemler
- Bağırsak – beyin ekseni: Son yıllarda uzmanların obezite ve depresyon gibi durumlar arasındaki bağı anlamak için inceledikleri bu eksende de rol oynadığı düşünülüyor.
Vagus sinirinizin hasarlı olduğuna dair bazı belirtiler
- Konuşma zorluğu
- Ses değişikliği
- Yutmada güçlük
- Düşük kan basıncı
- Düzensiz kalp atışı
- Sindirim sürecindeki bozukluklar – değişiklikler
- Mide bulantısı – kusma
- Karın şişkinliği ve ağrısı
- Solunum problemleri.
Vagus sinirini uyarmanın ve aktive etmenin bazı yolları
Vagus sinirini uyarmanın yolları arasında kan akışınızı artıracak egzersizler, nefes çalışmaları gibi yollar bulunuyor. Aynı zamanda kahkaha atmak, yüze soğuk su ile temas etmek ve yoga da vagus sinirini aktive etme yolları arasında bulunuyor. Tıbbi tedavilerde de oldukça önemli işlevlere sahip olması nedeniyle kronik olarak bu sinirin uyarılması için VNS cihazları (stimüle edici cihazlar) kullanılıyor.